L'Afrique c'est chique!

Het initiatief

Reeds enkele jaren gaan wij met onze leerlingen (bijzonder onderwijs) aan de slag rond wereldburgerschapseducatie. Voor onze kansarme jongeren is dit een echte must. We werken aan identiteit, sociale vaardigheden en we proberen hun wereld elk jaar wat groter te maken. Dit jaar willen we echter ook inzetten op ecologie (en de ongelijkheid die daar op globaal vlak mee gepaard gaat). Onze leerlingen hebben daar (grotendeels omwille van hun achtergrond) totaal geen voeling mee.

De klimaatmarsen zijn aan hun aandacht ontsnapt. Ze hebben weinig tot geen middelen om zelf veel te veranderen maar ze horen wel bij de burgers van morgen. Dus is bewustwording een eerste belangrijke stap.

De vernieuwing

Onze leerlingen hebben weinig tot geen kennis als het gaat over grondstoffen, ecologie, water etc.
Hier was in de media al aandacht voor (met opiniestukken en artikels over "de klimaatmars is niet voor iedereen" werden 'onze' kansarme jongeren al in de kijker gezet) maar we ondervonden dit zelf ook in de klas.

Onze leerlingen van OV3 bekwamen zich in vakgebieden waar de nodige aandacht voor het milieu toch geen overbodige luxe is (voedselbereiding, zorg, winkelhulp). Onze andere jongeren op school worden eveneens de volwassenen van morgen. Wij wilden dus extra aandacht gaan besteden aan deze materie en ons team hier ook in bijscholen.

Waarom en hoe?

We wilden onze leerlingen dus vormen op gebied van identiteit en ecologie. Verder proberen we hen ook altijd de mooiste kanten van Brussel te tonen (en het vernieuwde museum van Tervuren stond dus al even op ons lijstje). Met een jaarthema rond subsahara Afrika konden we aan al onze eisen voldoen.

We hebben ingezet op een aantal pijlers:

1) Aan de slag met de leerlingen: DOEN is een sleutelwoord bij ons op school (naast onze vakinhoud uiteraard). Op de projectdagen hadden we een escape-room gebouwd (en ontdekte leerlinge E. tot haar grote ontgoocheling dat ze het antwoord niet even kon Googelen). Er was een batik-workshop (en een paarse vloer. Oeps), een dansworkshop (ook voor onze stoerste gasten een belevenis), sport en spel, Afrikaans koken, schilderen met koffie, een getuigenis van een organisatie die werkt met gehandicapten in Congo, wereldstoelenspel, een filmvoorstelling ('The Boy who Harnessed the wind') en nog zoveel meer! Onze leerlingen bezoeken ook het museum van Tervuren dit jaar.

2) Vorming: Om onze leerlingen beter te kunnen bijstaan (en omdat het voor ons ook 'nieuw' is) hebben we dit jaar ingezet op bijscholing. Met een groep collega's zijn we in september een rondleiding gaan volgen over grondstoffen in Afrika. Heel even voelden we ons terug leerlingen. We kennen elkaar al zo lang als team maar toen we voor elkaar moesten presenteren, ging dat toch met knikkende knieën. De inhoud van deze rondleiding was te moeilijk voor ons eigen publiek maar we gaan uiteraard met de informatie aan de slag! Met een aantal (andere) collega's hebben we bij Djapo ook een vorming gevolgd over watergebruik en de plastic soep (al voor dit jaar maar ook met oog op de toekomst).

3) Inhoudelijk: identiteit. "Je kan ontdekken wie je zelf bent door te kijken naar de ander". Onze leerlingen leerden elkaar beter kennen op de verschillende workshops en uitstappen. Onze leerlingen met Afrikaanse roots leerden veel bij over deze roots maar ze kregen ook de kans om veel met anderen te delen. Verder waren "hé dat hebben wij ook" en "Oh zo cool! Wat is dat?" veel gehoorde uitspraken dit jaar.

4) Inhoudelijk: Ecologie + ongelijkheid. Met het wereldstoelenspel werd de aandacht gevestigd op de verdeling van goederen in de wereld en de ecologische problemen (watersnood, droogte etc.) waar mensen wereldwijd mee te maken krijgen (deze thema's komen uiteraard ook in de klas aan bod). De film "The boy who harnessed the wind" leerde onze leerlingen hoe kwetsbaar mensen soms zijn (en hoe afhankelijk van de natuur). Onze leerlingen waren oprecht ontroerd en stiekem allemaal ook grote fan van William nu. We hebben verder ook al verschillende leerlingen die met hun ouders terug naar het museum van Tervuren willen.

Resultaten

We hopen dat onze leerlingen de kans krijgen om uit te groeien tot kritische wereldburgers.
We willen hun wereld groter maken, hen sterker doen staan in hun identiteit en hen meer inzicht geven in de wereld waar wij op wonen (en alle problemen waar onze blauwe bol mee te maken heeft). Op deze manier kunnen zij ook op professioneel vlak groeien (en daar wordt ook de samenleving alleen maar beter van!)
We merken al dat onze leerlingen nu al veel meer weten dan aan het begin van het schooljaar. Ze leren de wereld ook als groter geheel te zien. Ons team leert veel bij en we leren elkaar ook nog beter kennen. Op deze manier groeien ook wij als school.

Tips & tricks

1. DOEN is zeer belangrijk (niet enkel voor leerlingen in bijzonder onderwijs).
2. Creativiteit is essentieel. Out of the box denken en je handen uit de mouwen steken. Wij hebben kansarme jongeren en zijn dus afhankelijk van subsidies of eigen inbreng. Om deze reden doen wij zeer veel zelf (van escape-rooms bouwen tot batikworkshops ineen steken).
3. Leer je team goed kennen. Je hebt veel verschillende talenten in je team. Met elk talent kan je wel iets!
Ons team is verder schoolbreed: leerkrachten, secretariaat, leerlingbegeleiding, paramedici: allerlei soorten mensen zitten erin!
4. Luisteren naar leerlingen: we evalueren samen, vragen de leerlingen naar ideeën, laten leerlingen mee zaken ineen steken en uitproberen (voor onze school geen evidentie maar we blijven hier stapjes in zetten).
5. Anticipeer. Voor we projectdagen organiseren wordt er veel overlegd met de verschillende teams. We maken groepen van onze leerlingen (puzzelen en verschuiven opnieuw na ruzietjes in de klas als dat nodig is), we informeren de mensen die een workshop geven over wie ze voor zich krijgen, we hebben buddy's voor leerlingen die het moeilijk hebben. Op deze manier ben je heel wat problemen voor.
6. Jaarthema. We werken al een aantal jaar met een thema. De projectdagen vallen onder dit thema, uitstappen, de decoratie op het eetfeest etc. We gaan eigenlijk een heel jaar aan de slag. Dit is duidelijk voor de leerlingen maar het is ook een grote hulp voor ons. Je moet een thema kiezen dat niet te groot is (anders is het niet duidelijk) maar ook niet te klein (want dat gaat snel vervelen).
7. Sfeer: op deze manier werken, vraagt zeer veel van je team. Om deze reden proberen we ook tijd te maken voor leuke dingen. Een drink na de projectdagen, een afterwork, samen op uitstap ... Zo leer je elkaar beter kennen en is het werk aangenamer.

Materiaal

We hebben zeer veel zelf gemaakt door te kijken naar de talenten in ons team.
De film 'The boy who harnessed the wind' is een productie van Netflix.
De rondleidingen (en meer informatie) van het museum te Tervuren: https://www.africamuseum.be/nl
De bijscholing van Djapo: https://djapo.be/ (hier kan je ook verschillende handleidingen bestellen rond waterbesteding en vervuiling).
De dansworkshop Afrikaanse dans: https://www.muzischeworkshops.be/dans/

Externe bronnen / partners

Comments

Je moet ingelogd zijn om te kunnen reageren