Het besef dat de persoonlijke ontwikkeling van elke leerling belangrijk is samen met het inzicht dat de leerling nodig heeft in zijn/haar leerproces maakt dat we flexibele leergangen nodig hebben om het leerproces van de leerling centraal te kunnen zetten. Om het leerproces te kunnen opvolgen en coachen moet je bijvoorbeeld formatieve evaluatie zichtbaar maken en niet louter inzetten op summatieve evaluatie. Kogeka (Sancta Maria Instituut Kasterlee (SMIK)) houdt bij flexibele leerwegen ook telkens het hoe en waarom van elke stap voor ogen. Het waarom is vastgelegd in de visie die de school heeft op het leerproces van de leerling. Die visie is de kern waaraan alle leerwegen en beslissingen afgetoetst worden. Zo nemen we de leerinhoud, de leervorm, het leerproces, de leertijd, de leeromgeving, het leernetwerk, het leermateriaal en de organisatie mee in de transformatie van de school zodat de uitbouw van flexibele leerwegen conform de visie verlopen.
Vakgroepen werken aan assessment instrumenten met oog voor zelfevaluatie van de leerling, peerevaluatie en evaluatie door leraren en andere betrokken partijen. Hierdoor wordt het proces dat de leerling aflegt zichtbaarder.
Het bestaande leerlingenrapport wordt kritisch geanalyseerd en bijgestuurd conform de nieuwe visie op evalueren. Het leerproces van de leerling staat centraal en het rapport moet dit ook weerspiegelen. We bekijken hoe de formatieve evaluatie vertaald en gecommuniceerd kan worden aan alle betrokken partijen (leerling-leraar-ouders-directie-…). Op deze manier zullen ook hier de flexibele leerwegen zichtbaarder worden met als doel ze in te zetten in de communicatie met alle partijen.
Het format van het rapport finaliseren we met het oog op een voortdurende neerslag van de procesbegeleiding. Hoe formuleren we feedback? Hoe benoemen we het proces zodat we het naar alle betrokken partijen helder gecommuniceerd krijgen? Van een summatieve evaluatie naar een formatieve evaluatie. Op die manier brengen we het leerproces van de leerling en zijn eigen leerweg explicieter in kaart.
We evalueren ook een proeftuin peertutoring: in deze peerevaluatie (in de vakgroep talen) zitten leerlingen van de 3de graad samen met leerlingen van de 1ste graad. De leerlingen helpen, begeleiden én evalueren elkaar. We bekijken of dit kan uitgewerkt worden in een online tandemsysteem waarop leerlingen zich als vragende partij voor hulp voor een specifiek vak kunnen inschrijven en waarop leerlingen zich kunnen aanbieden als experten voor een specifiek vak. Op die manier vinden leerlingen elkaar (over de leeftijden heen). Ze krijgen ook een lokaal ter beschikking om elkaar te ondersteunen.
We plannen in het schooljaar 2018-2019 een proeftuin in de eerste graad waarin leerlingen, afhankelijk van de richting, gedurende 1 à 2 uur keuzes mogen opnemen in functie van hun talenten en kwaliteiten. Bijvoorbeeld: iemand vanuit een sterk wiskundige richting kan meer talen opnemen.
Verder willen we co-teaching van de bestaande STEM afdeling in het schooljaar 2018-2019 uitbreiden naar de volledige eerste graad door klassen voor een deel parallel te roosteren zodat Nederlands, Frans en Wiskunde naast elkaar lopen waardoor er meer flexibiliteit is om op verschillende sporen te werken.
We zijn ook bezig aan het verfijnen en uniformiseren van de vakgroepspecifieke formatieve feedbackformulieren zodat het gepersonaliseerde leerproces zichtbaarder en helderder wordt voor alle betrokken partijen.
Waarom doen we de dingen die we doen? Daar zit de visie van het SMIK. Die visie is heel duidelijk en transparant voor de leraren, leerlingen, ouders, administratief personeel, technisch personeel, directie en ondernemers.
Door voortdurend overleg, aftoetsen, bijsturen en met een duidelijk doel voor ogen, sleutelen we systematisch aan alle wielen van het transformatierad.
Het welbevinden van zowel de leerlingen als de leraar stijgt. Dit laatste gaat hand in hand met de manier van feedback geven en de hele communicatiecultuur in de school. Feedback en verbindende communicatie zijn sleutelbegrippen bij formatieve evaluaties waardoor het leerproces van de leerling gestimuleerd en gestructureerd wordt. De leerwinst is zal dus groter zijn.
Alles start vanuit drie vragen: Waarom? (Waarom doen we de dingen die we doen?), Hoe? (Op welke manier gaan wie die concreet maken? Via overleg? Dialoog? Participatie?) en Wat? (In welke concrete dingen kunnen we die aanpak bewerkstelligen en zien?). Het antwoord op de waarom-vraag is onze visie. Daaruit volgt het personeelsbeleid en de structuur. Het team betrekken bij al deze processen is cruciaal maar ook aan de leerlingen, de ouders en alle andere betrokken partijen vragen we systematisch feedback. Inspraak en en communicatie zijn sleutelbegrippen om het fundament voor een duurzame transformatie te leggen. Trial en error zijn sleuteltermen bij directie, leraren, leerlingen, ouders, … . Vertrouwen dat we vanuit de visie op een coherente manier werken aan het transformatierad. Bestaande informele initiatieven expliciteren en formaliseren. De krachten die er al zijn, erkennen, bevestigen en er ruimte voor maken.
Door een pedagogische studiedag met het hele lerarenteam te organiseren die doet nadenken over ieders visie op onderwijs, hebben we de draagkracht van alle betrokken partijen aangesproken. Om deze aanpak op een coherente manier aan te pakken en op een duurzame manier uit te bouwen hebben we een transformatiecoach onder de arm genomen.
Meer weten?
Els Goris – directeur SMIK: [email protected]
Annemie Decavele - transformatiecoach EduNext: [email protected]