Sinds enige jaren zijn we ons bewust dat het jaarklassensysteem niet meer voldoet aan onze normen. Het jaarklassensysteem dwingt ons onderwijs de ontwikkeling van kinderen te catalogiseren in leeftijdsgroepen. De ervaring en wetenschappelijke inzichten leren ons dat de ontwikkeling van kinderen niet lineair verloopt volgens deze maatstaf.
Een doorbreken van het jaarklassensysteem voor het welbevinden van onze kinderen dringt zich op. Wij zijn ervan overtuigd dat leerlingen die geïnspireerd en uitgedaagd worden om bij te leren op hun maat hierdoor meer successen ervaren. Wij geloven in een onderwijs waarbij kinderen hun ontwikkeling zelf in handen hebben en daardoor 'getriggerd' worden om steeds bij te leren. De coachende rol van de leerkracht is hierbij een belangrijke factor en doet er toe. Wij geloven in de onderzoekende rol van het onderwijs in de 21ste eeuw en willen een 'steen zijn' in het bouwen van een krachtige leeromgeving waarbij onze leerlingen zich kunnen ontplooien tot zelfbewuste burgers.
Wij zijn een kleine school met weinig SES-lestijden. Ook in een school met minder SES-lestijden heerst er een enorme diversiteit tussen de leerlingen door de verschillen in ontwikkeling en context. Leerproblemen, leerstoornissen, gedragsproblemen, emotionele problemen vragen van onze leerkrachten om een dergelijke gedifferentieerde aanpak waardoor de draagkracht regelmatig overschreden wordt.
Het leerkrachtenteam is daarom op zoek naar een type onderwijs waarbij we op maat kunnen differentiëren en de draagkracht toch haalbaar blijft. Deze passie is zo groot dat het tegelijkertijd ook onze missie is geworden.
Het dromen over het doorbreken van het jaarklassensysteem of het volledig klasdoorbrekend werken is onze missie. Het coachen van de leerlingen die hun eigen leertraject volgen volgens het principe van de zone van naaste ontwikkeling en hun talenten (versta ook: sterktes) ontdekken, brengt heel wat teweeg en vraagt veel organisatie en denkwerk.
We willen ons onderwijs afstemmen op de diversiteit van onze leerlingen zodat elke leerling, vanaf kleuterleeftijd, op eigen tempo en volgens eigen groeimogelijkheden kan ontwikkelen.
Momenteel gebeuren er reeds enkele graadgebonden initiatieven. Dit willen we doortrekken door heel onze school.
Gezamenlijk met het in de kijker zetten van de talenten willen we beogen dat alle kinderen zich erkend en gewaardeerd voelen en bovendien ontwikkelingsgericht kunnen groeien.
De vonk startte enkele jaren geleden in de eerste kleuterklas en enkele leerkrachten van het lager onderwijs die klasoverschrijdend wilden werken voor enkele activiteiten of vakken. Deze leerkrachten zagen de optie om op deze manier de binnenklasdifferentiatie op een hoger niveau te plaatsen of activiteiten te organiseren waarbij alle voordelen van duo-teaching in zijn recht zouden kwamen. In de lagere school werd er door de andere leerkrachten reeds met het 4-sporenbeleid voor de hoofdvakken geëxperimenteerd.
Enkele lessen per week konden de leerlingen zichzelf inschalen waarbij ze kozen of ze de instructie met de leerkracht wilden volgen, met een buddy wilden werken of volledig zelfstandig aan de slag wilden gaan. Dit schooljaar kwam er het initiatief van de leerkrachten van de derde graad om de leerstof van de hoofdvakken te clusteren aan de hand van een doelgerichte werking. De kinderen kregen leerstof aangeboden volgens één leerplandoel. Ze organiseerden dit via het 4-sporenbeleid en de leerlingen namen hun onderwijs zelf in handen. Eigenaarschap van het leren werd zo geïntroduceerd.
In functie van het uitbouwen van een krachtige leeromgeving in de lagere school werden er schoolbezoeken georganiseerd met “goede praktijkvoorbeelden". Deze leerkrachten werden geïnspireerd en breidden nadien onmiddellijk hun 4-sporenbeleid uit met dagcontracten of arrangementen. Het dromen van efficiënt onderwijs voor elk kind werd hierdoor nog meer gevoed.
Om deze innoverende ideeën gestructureerd uit te bouwen, beseften we dat heel onze onderwijscultuur op losse schroeven staat. Daarom willen we vanaf volgend schooljaar graag begeleid en extern gecoacht worden in dit veranderingsproces met het oog op efficiënt, toekomstgericht onderwijs.
- De klasoverschrijdende werking, het invoeren van de dagcontracten, het doelgericht werken, zorgt duidelijk voor een zichtbaar, hogere betrokkenheid bij de kinderen. De leerkrachten zijn enthousiast en de kinderen kijken uit naar deze manier van leren.
- De doelgerichte werking in de derde graad heeft de leerkrachten geïnspireerd tot het willen uitbouwen van een graadklas waarbij de kinderen makkelijker kunnen doorvloeien naar een hogere of lagere moeilijkheidsgraad van het te bereiken leerdoel. De klasoverschrijdende werking in de eerste kleuterklas botst echter tegen infrastructurele problemen. We denken verder na over mogelijkheden om hun initiatief van klasoverschrijdend werken toch te laten werken.
- De ontwikkelingsgerichte visie krijgt bij de leerkrachten meer “body” en goesting om verder te denken over toekomstgericht onderwijs. Zo dromen meer en meer leerkrachten van een vergevorderde differentiatie via een klasdoorbrekende werking, eerst per graad en nadien…..
- We beseffen dat de binnenklasdifferentiatie, de klasoverschrijdende werking nog beter kan afgestemd worden op de diversiteit binnen in een klasgroep zodat elke leerling op eigen tempo en volgens eigen groei kan ontwikkelen, maar hebben nu nood aan het stroomlijnen van al die initiatieven.
Het leerkrachtenteam is gestart met enkele individuele initiatieven. Het dynamisme en enthousiasme van de leerkrachten werken kruisbestuivend èn schrikken af. Er wordt momenteel gewerkt via de "trial and error"-methode. We beseffen dat deze manier van werken ons te bereiken doel alleen maar zal uitstellen.
Op voorhand met het hele leerkrachtenteam nadenken over onze visie over het onderwijs, het bespreken en uitschrijven van deze visie, nadenken over een mogelijke aanpak die aansluit bij deze visie is wel aangewezen. Daarom zijn we momenteel op zoek naar een externe coaching om ons te begeleiden bij dit veranderingsproces.
- De leerkrachten gebruiken geen nieuwe materialen of methodes.
- Dynamisme, enthousiasme, ervaring en buikgevoel hebben ervoor gezorgd dat de leerkrachten het onderwijs in onze school willen innoveren met het aanwezige materiaal.
- Voor de doelgerichte werking gebruikten de leerkrachten de rekenmethode van de school. In plaats van de lessen chronologisch te volgen zoals de handleiding dit aangeeft, werd elke oefening van de werkboeken geassocieerd met een leerplandoel. De leerkrachten zijn wel momenteel op zoek naar de gepaste rekenmethode dat volgens dit principe is opgebouwd. In de toekomst zullen de leerplandoelen bij deze doelgerichte werking aangepast worden volgens de ZILL-doelen.