Met het puberbrein aan de slag in de Einsteinklas (huiswerkklas)

Einsteinklas

Het initiatief

Naar aanleiding van een praktijkonderzoek rond een studiebegeleidingstraject voor de leerlingen van de eerste graad secundair onderwijs, zijn wij als school drie jaar geleden gestart met de opbouw van een huiswerkklas, nl. de Einsteinklas.

De vraag die wij op tafel gooiden, luidde als volgt: "Op welke manier kunnen wij, coaches van de Einsteinklas, de leerlingen begeleiden en ondersteunen bij de aanpak van hun huiswerk om zo ook hun welbevinden en hun zelfredzaamheid hierbij te verhogen?"

Na schooltijd stappen twee Einsteincoaches met een groep pubers uit de eerste graad naar de Einsteinklas. Hier gaan puber en coach samen op zoek naar een effectieve aanpak van het huiswerk. Een aanpak die gebaseerd is op de meest recente kennis van het puberbrein. Een aanpak waar er enorm veel aandacht gaat naar cognitieve, metacognitieve, emotionele en motivationele processen. 
Zowel de beginmeting naar de zelfredzaamheid bij het maken van huiswerk (de Einsteinster), alsook het aantal inschrijvingen én de enquête naar het welbevinden van de pubers in de Einsteinklas geven aan dat er wel degelijk nood is aan een huiswerkklas.


Na deze drie proefjaren stellen wij vast dat het welbevinden bij onze Einsteiners hoog ligt, vooral de aanwezigheid en de hulpvaardigheid van de coaches worden enorm gewaardeerd.
 Dankzij de feedback vanuit neuropsychologische hoek, o.a. van Els Dammekens en Dr. Christophe Lafosse, hebben we ook de emotionele peiler nog sterk uitgebouwd. Het gaat hier dan voornamelijk over mindsetting, zowel bij de pubers zelf als ook bij de ouders en leerkrachten. 
Op dit moment zijn wij volop bezig om ons project uit te breiden en bouwen wij aan het concept van een Breinsteinschool, waar wij naast de leerlingen ook de ouders en alle collega's in het verhaal willen betrekken.

De vernieuwing

Al heel mijn carrière als leerkracht wiskunde en titularis in de eerste graad van het secundair onderwijs in het Regina Pacisinstituut, een TSO-BSO-school te Brussel, ben ik geboeid geweest door het item ‘leren leren’. Maar samen met deze interesse groeide ook de frustratie: je geeft die jonge pubers studietips, je raadt hen aan om alle dagen te oefenen, je toont hen hoe ze mindmaps kunnen maken, … en toch slaat het niet aan. Verwonderlijk? Neen, eigenlijk niet!
 Hoe vaak lag, tot grote ergernis van mijn papa, de ketting van mijn fiets? Tot hij de tijd nam om mij heel rustig uit de doeken te doen hoe een fiets in elkaar zit en hoe de versnellingen werken. Vanaf dat moment ging ik veel bewuster om met mijn fiets. 
Hetzelfde met je brein: je trapt maar door en door en verwacht dat jouw brein doet wat er moet gedaan worden. En daar loopt het dan al eens mis. Je forceert het systeem …


Wat als we als leerkracht hen proberen uit te leggen hoe hun brein werkt? Misschien gaan onze pubers dan veel bewuster leren?

Waarom en hoe?

Na een beginmeting naar de zelfredzaamheid bij het maken van huiswerk bij 53 leerlingen van het eerste jaar A en B kwamen volgende verontrustende resultaten naar boven:

- 6% stelt huiswerk zo lang mogelijk uit of is te moe;

- 62% werkt niet voor school als er geen huiswerk is tegen de volgende dag;

- 48% van de leerlingen geeft aan dat ze héél snel afgeleid zijn door o.a. GSM en Facebook;

- 71% heeft het moeilijk met het leren van lessen (13% weet niet hoe en 58% geeft aan hulp nodig te hebben);

- ruim 1 op 3 leerlingen vergeet al eens iets doordat ze hun boekentas niet naar behoren maken.


Dat er op deze eenvoudige stapjes, zoals je boekentas maken, je focussen op je huiswerk en het leren van je les nog veel groeimogelijkheden zijn bij onze leerlingen, ligt in de lijn van de verwachtingen: wij voelden als leerkrachtenteam al langer aan dat leerlingen het bijzonder moeilijk hebben met deze stappen. En ook de literatuur bevestigt dat: het gaat hier over executieve functies waarmee je je eigen denken, gedrag en emoties kan sturen. Hieronder vallen zaken als zich voor langere tijd op iets kunnen concentreren, plannen, organiseren en vooruitkijken, doelgericht bezig blijven en afleidingen kunnen weerstaan.

Deze uitingen van zelfregulatie zijn echter nog niet ten volle gerijpt bij pubers. Kinderen worden helaas niet geboren met de vaardigheid om zichzelf te reguleren, zij ontwikkelen dit ook niet vanzelf, dit moet hen worden aangeleerd. In de literatuur lees je maar al te vaak dat een trainingsprogramma waarin zelfregulatie en zelfredzaamheid gestimuleerd worden een positief effect heeft op de schoolse prestaties en ook een groots effect heeft op motivatie.

Dit effect kan je zelfs versterken door de leerling voortdurend informatie te geven over de werking van zijn puberbrein. Vandaar dat wij een unieke, wetenschappelijk onderbouwde studiemethode hebben uitgedokterd met de bedoeling leerlingen op het goede spoor te brengen en hen goesting te doen krijgen in efficiënt leren.

Wij baseren ons hierbij op de volgende drie vragen:
- Hoe werkt mijn puberbrein?
- Wat maakt mijn puberbrein slim?
- Hoe vertaal ik dit naar efficiënt leren?

Resultaten

Wat vinden die jonge Einsteiners nu zelf van de huiswerkklas? Zij komen graag naar de Einsteinklas, vinden het er gezellig, voelen zich daar goed, zijn tevreden over de degelijke en vriendelijke begeleiding, en keren na het huiswerk met een goed gevoel naar huis. Ze zijn blij met de interessante studietips, kunnen in alle rust werken, appreciëren de duidelijke regels en vinden een luisterend oor bij de coaches.

Werken in tijdsblokken van 25 minuten met vijf minuten pauze wordt ook goed gesmaakt. 
Wat betreft de inschrijvingen moeten we nu zelfs met een wachtlijst werken. Vandaar dat we nu ook twintig minuutjes van een les van collega's inpikken om aan álle leerlingen van de eerste graad regelmatig een breinlesje te geven.

Ook de reacties van ouders na de drie workshops zijn zéér positief: "Ik ga de tips zeker meenemen en er rekening mee houden. Ik herkende mezelf dikwijls in jullie voorbeelden!","Mijn verwachtingen werden zeker ingelost! Toch héél wat bijgeleerd.", "Nu heb ik een beter zicht op wat er omgaat in dat puberbrein!", "Er zijn heel wat gedragingen van onze puber die wij niet altijd begrijpen. Dankzij deze workshops heb ik nu een uitleg voor dit soort gedrag.", ...

Tips & tricks

Het beste advies dat wij kunnen geven om zelf aan de slag te gaan met zo'n huiswerkklas is coaching! Laat je eerst helemaal onderdompelen in de wereld van het puberbrein en hun mindset, zoek een paar collega's die samen met jou hun schouders willen zetten onder dit project en ga dan werken aan de olievlek. Want je kan alleen iets bereiken als je ook de ouders en de andere collega's betrekt in je verhaal. Wij zijn steeds bereid om scholen hierin bij te staan: www.puberwijs.com

Materiaal

Wij hebben in eerste instantie héél veel gelezen. Enkele boeken waarmee je best start:
- Het puberbrein binnenstebuiten (Huub Nelis & Yvonne Van Sarck);
- Motivatie binnenstebuiten (Huub Nelis & Yvonne Van Sarck);
- Mindset, de weg naar een succesvol leven (Carol Dweck);
- Het tienerbrein (Jelle Jolles);
- Krachtig leren, cognitief neurowetenschappelijk benaderd (Tinne Van Camp, Lijne Vloerberghs & Pieter Tijdgat)

Type locatie:

Comments

Je moet ingelogd zijn om te kunnen reageren