In het centrum van Hasselt ontwikkelen we een LEONhuis , een leer- en ontwikkelingsconcept dat de maatschappelijke emancipatie van alle inwoners in een buurt (met een hoge graad van diversiteit) beoogt ten behoeve van hun eigen ontplooiing en die van de samenleving. We willen kinderen en jongeren onderwijs bieden en hun omgeving zodanig versterken dat hun leren en ontwikkelen ondersteund en gedragen wordt door een unieke verwevenheid van onderwijs, zorg, ouder- en buurtbetrokkenheid.
Door een structureel samenwerkingsverband tussen organisaties (een organisatienetwerk) te creëren, willen we oplossingen bieden voor maatschappelijke problemen waar we als onderwijsinstelling alleen geen antwoord op hebben. Het gaat om hedendaagse uitdagingen waarvoor samenwerking over de grenzen van de welzijns- en onderwijssector heen nodig is. Ook de grenzen van onderwijsnetten willen we overstijgen. Als we het kind en zijn omgeving centraal zetten, moeten concurrentie en hokjesdenken wegvallen en de krachten gebundeld worden.
De vragen en noden bieden zich spontaan aan: opvang voor jonge kinderen, toegang tot computers en communicatiemiddelen, taalonderwijs, de weg vinden naar de juiste instanties, hulp bij werk- en schoolzaken, vrijetijdsaanbod...
In ons doelpubliek zitten vooral mensen die hier (bijna) geen toegang toe hebben en dit om verschillende redenen: hoge drempels, gebrek aan financiële middelen of sociale kansen, te weinig kennis van het Nederlands… Het is aan ons om samen met deze mensen op weg te gaan, opdat ook zij de kans krijgen zelfstandig en sterk te staan in de huidige maatschappij. Met ‘samen’ wordt niet enkel een verbond bedoeld tussen de bezoeker en de LEON-medewerker, maar ook een band tussen bezoekers onderling. Ons doel is mensen aan te moedigen ook hulp te zoeken bij elkaar en elkaar te ondersteunen; op deze manier ontstaat spontaan een sterk, sociaal vangnet voor ieder van hen. Zo wordt de rol van de LEON-medewerker steeds kleiner en de kracht en ondernemingszin van de bezoekers steeds groter…
Een organisatienetwerk, waarin de school (of scholengroep) één van de netwerkpartners is en vanuit een gelijkwaardige positie met andere partners (uit onderwijs en welzijn) zoekt naar antwoorden op actuele maatschappelijke noden, is nieuw in het onderwijslandschap. Ook de vorm van onderwijs in het LEONhuis is vernieuwend. Kenmerkend is dat onderwijs niet enkel gegeven wordt door leerkrachten, maar dat buurt, welzijnsorganisaties, ouders, bedrijven... evenzeer vormen van leren en onderwijzen kunnen aanbieden. Niet de leerkracht heeft alle knowhow in handen, maar wel de gemeenschap waarin het LEONhuis is ingebed. De krachten uit de omgeving worden ingezet.
Het LEONhuis is een ver doorgedreven vorm van brede school, een thuisbasis voor de hele buurt, waarbij onderwijs en welzijn op één site samenkomen.
Het LEONhuis is gestoeld op twee onlosmakelijk verweven focusgebieden:
* hedendaags en toekomstgericht onderwijs, gedeeld met de gemeenschap, voor leerplichtigen tot 18 jaar en hun ouders
* versterking van de sociale omgeving in alle facetten van het leven
Vanaf het begin was er een nauwe samenwerking met hogescholen, betrokken bij het LEONproject. De departementen lerarenopleiding, sociaal werk, gezondheid en welzijn zijn netwerkpartners, met de luiken onderwijs, dienstverlening en onderzoek. Van bij de start werden er studenten en docenten ingezet om mee te werken aan de uitbouw van het LEONhuis en dat in diverse subprojecten/proeflabs. Dit biedt studenten de mogelijkheid zich sociaal te engageren: door intensief mee te draaien, bouwen ze expertise op in het werken met kansengroepen. We hopen zo bij te dragen aan een generatie onderwijskrachten die ‘kleine kinderen grote kansen’ geeft.
Het LEONhuis probeert een krachtige leeromgeving te creëren waarin kinderen en hun ouders op een ontspannen, veilige manier tot leren komen. Er wordt een breed scala aan activiteiten aangeboden, waar bezoekers al dan niet aan deelnemen. Er is zeker geen verplichting of verwachting, enkel een uitnodiging om te ‘leren’. Het aanbod bestaat voornamelijk uit vrijetijdsinitiatieven, oefenkansen Nederlands en digitale geletterdheid. Deze ‘sessies’ vertrekken meestal vanuit de vragen en noden van de groep. Hierbij dient de belangrijke rol van de ouders benadrukt te worden, aangezien talloze studies aantonen dat kinderen beter tot leren komen indien de ouders betrokken zijn bij het leerproces en dit kunnen volgen en ondersteunen. Dit is niet zo evident als je als ouder zelf weinig onderwijskansen hebt gehad of met zware problemen te kampen hebt. Maar dit lukt wel als kinderen en ouders SAMEN mogen leren…
De medewerkers van het LEONhuis hechten zeer veel belang aan de directe vragen van de bezoekers. Meestal zijn deze gerelateerd aan praktische zaken zoals e-mails verzenden, de bus nemen of de weg vinden naar de VDAB, een brief lezen en een antwoordstrook invullen,…. Welke vraag het ook is, er wordt zo snel mogelijk tijd voor gemaakt. Indien nodig schrijft de medewerker of vrijwilliger een stappenplan uit of vergezelt hij de bezoeker naar de instantie in kwestie.
Deze manier van werken is uniek in het sociale landschap: geen formulieren, geen automatische e-mails of loketten, geen wachtlijsten. Ons doelpubliek wordt geconfronteerd met problemen die voor anderen vanzelfsprekendheden zijn, maar die voor hen soms een grote drempel vormen. Het LEONhuis verlaagt deze drempel door onmiddellijk, samen met de bezoeker, op weg te gaan, een uitweg, antwoord of oplossing te zoeken. Uitgezonderd op zondag is het LEONhuis elke dag open, zodat mensen steeds kunnen binnenspringen voor een babbel, vragen, of om één van onze computers te gebruiken.
Dit doen we niet alleen, maar met studenten en vrijwilligers van verschillende scholen en organisaties. Meerdere vrijwilligers komen uit onze doelgroep. Dit is een versterking van onze werking: talent inzetten waar het kan…
Door onze unieke, open manier van werken, bereikten we al snel tientallen kinderen en ouders. Er is veel vraag naar ons vrijetijdsaanbod en extra oefenkansen Nederlands. We merken dat ouders elkaar al snel gaan ondersteunen, ook buiten het LEONhuis: ze gaan samen sporten, vangen elkaars kinderen op, vertalen voor elkaar en zoeken samen naar Nederlandse lessen. Door de huiswerkbegeleiding en kinderopvang (die we altijd voorzien) hebben ouders tijd om met andere ouders een babbeltje te slaan. De kleine en grote zorgen komen al snel aan bod en indien gewenst, samen met een medewerker bekeken. Op andere dagen komen ouders met jonge kinderen om gebruik te maken van de computers of gewoon om een vraag te stellen. Kortom: er is een buurtwerking ontstaan waar iedereen welkom is, die mensen samenbrengt, ondersteunt en kansen tot ontwikkeling biedt. Dit over alle onderwijsnetten en grenzen van onderwijs en welzijn heen.
De belangrijkste kernwoorden in onze werking zijn: openheid, laagdrempeligheid, gelijkwaardigheid. Werk met mensen, niet met nummers. Spreek met ouders en kinderen, niet over hen... Ga samen op pad en je zal verbaasd zijn waar je uitkomt…
- starterskit LEONgroepen voor moeders (leon.stebo.be/starterskit/)
- achtergrondmateriaal Prof. Dr. Patrick Kenis rond organisatienetwerken (https://www.slideshare.net/IvzCommunicatie/presentatie-patrick-kenis;
www.roadmap2020.nl/columns)