Verandering trekken is niet altijd simpel. Stefanie en Tom doen het in hun school. Welke tips uit hun verhaal neem jij mee?
“Zet generaties samen aan tafel”
Stefanie Van der Haegen, beleidsmedewerker in basisschool De Papaver in Adegem werkt aan meer verbondenheid en een hernieuwde visie.
“Ons pedagogisch project dateert van 2000 en 1 op de 3 leraren is nieuw. De waarden en normen hingen nog aan de muren, maar niemand wist nog waarom we die belangrijk vonden. We wilden weer weten waarvoor onze school stond. We hebben ook een periode van wisselende directies achter de rug en dat liet zich voelen. De collega’s waren verandermoe. Ze waren wel trots op wat er in hun klassen gebeurde, maar ze voelden zich niet langer verbonden. Daar wou ik aan werken.”
Poetspersoneel mee aan tafel
“Iedereen zat mee aan tafel, ook het poetspersoneel. We hebben bewust generaties samen gezet en namen hun waarden als uitgangspunt. Leren luisteren naar elkaar was belangrijk om verbondenheid te krijgen. We vertrokken van wat er leeft in de wandelgangen en hebben verder het tempo van het team gevolgd.
Die gesprekken leidden uiteindelijk tot de 5 kernwaarden van onze school en een visietekst in de woorden van het team. Er ligt een kader en nu dalen we verder af naar wat onze school concreet nodig heeft. Zo is er al een nieuwe huisstijl en voorstellingsfolder.”
Ieder zijn verandertempo
“Tegenkanting? Dat viel mee. Soms vonden collega’s de ijsbrekers of startspelletjes kinderachtig. Uitleggen dat ze ergens toe leiden, helpt. Iedereen informeren en transparant communiceren is belangrijk. Als de communicatie misliep, riep er wel eens iemand: “Die verbondenheid is nog veraf!” Elke collega heeft natuurlijk ook zijn verandertempo. Ik zet mijn voelsprieten op en ga op zoek naar wat het best past zodat iedereen zich veilig voelt.”
Meer tips van Stefanie
- Pak een vernieuwing in herkenbare, kleine stapjes aan. Dan groeien mensen er gemakkelijker in mee. Bouw verder op wat collega’s al kennen.
- Werk met kritische vrienden, zoals de pedagogische begeleiding. Zij bieden een klankbord of brengen ideeën aan.
- Stel een concreet doel. Zorg dat je ook tastbare vooruitgang boekt en het traject niet stilvalt. Zo wilden wij bijvoorbeeld tegen februari de 5 kernwaarden kennen.
- Maak de stappen van het proces en de successen zichtbaar. Zo blijft de verandering leven. We stuurden naar iedereen een persoonlijke brief met de nieuwe visietekst. In de enveloppe zat ook een sticker waarmee ze duidelijk konden maken ‘ik ga nog mee verder.’
“Zet collega’s onmiddellijk mee aan het denken”
Tom Scheerens, pedagogisch directeur, trekt samen met collega’s een actieplan tegen grensoverschrijdend gedrag in Visitatie in Mariakerke.
“De leerlingenpopulatie op onze school is de laatste jaren sterk veranderd. Er zijn nu meer GOK-leerlingen en meer cultuurverschillen. We botsten vaker op grensoverschrijdend gedrag. Daarom investeerden we al in een herstelgerichte cultuur en in kansen om de band met en tussen leerlingen te versterken. Toch pasten de leerlingen niet altijd hun gedrag aan.”
Betrek externen
“Collega’s waren bezorgd en vroegen om samen rond de tafel te zitten. In een denktank met 20 à 30 vrijwillige leraren zochten we antwoorden. Wat werkt op onze school? Welke ideeën zijn er nog bij de directie, leerlingbegeleiders, leraren? We hebben bij die zoektocht ook externen betrokken: gon-begeleiders observeerden klassen, pedagogische begeleiders gaven tips …"
"We probeerden nieuwe dingen uit. Zo kwamen er concrete afspraken rond het lesbegin en werden de lokalenwissels beperkt. Ook het systeem voor laatkomers hebben we omgegooid. We evalueerden die nieuwigheden ook. Niet alles heeft direct effect.”
Gesprekstechnieken leren
“Daarnaast startten we ook een praktisch project op met de time-out-organisatie On@break. De collega’s waren enthousiast over de gesprekstechnieken, teambuildingsactiviteiten en reflectie-oefeningen die ze daar leerden. Ze passen die technieken nu ook actief toe in hun klaspraktijk.”
Meer tips van Tom:
- Zet collega’s onmiddellijk mee aan het denken zodat ze mee schrijven aan een wij-verhaal. Dat lukte bij ons goed met de denktank voor vrijwillige leraren.
- Kijk naar wat wél werkt in je school. Daarin vind je vaak antwoorden voor de veranderingsnood die je voelt.
- Betrek externen met expertise of ervaring. Zij kunnen het veranderingsproces versnellen.
- Maak vernieuwing of verandering concreet toepasbaar. Dan zijn leraren vlugger geneigd om het te integreren in hun klas.
Stefanie en Tom werden tijdens het vernieuwingsproces geruggesteund door een bachelor-na-bachelor-opleiding ‘Schoolontwikkeling’. Die kan je in verschillende Vlaamse hogescholen volgen. De provincie Oost-Vlaanderen subsidieert het project On@break.
Dit artikel kwam tot stand in een samenwerking tussen Veranderwijs en Klasse. Klasse is een multimediaal magazine over en voor onderwijs. Gebeten door onderwijsvernieuwing? Ontvang het beste van Klasse in je inbox of neem een abonnement op Klasse Magazine.