“Leerlingen leren het meest van elkaar, met de leraar als coach”, zegt Emanuela van het Inspirocollege over groepswerk. Maar wat als dat digitaal moet? Mis je dan iets essentieels? Biedt het ook voordelen? En zetten we het ook na corona in als werkvorm? Als het van Katrien Bernaerts (Toll-net) afhangt wel.
Emanuela Costa geeft gezondheidszorg in het zesde jaar Gezondheids- en Welzijnswetenschappen aan het Inspirocollege in Houthalen-Helchteren. In dit coronajaar wisselt de school haar afstandslessen bewust af met digitaal groepswerk.
Niet alleen om de leerlingen alert te houden, maar ook omdat de school prat gaat op samenwerken. Theoretische inleiding, een praktijkvoorbeeld uitwerken, peer assessment … De groepjes van 6 GWW doen het allemaal digitaal.
Vroedvrouw in de Inspirodroom
“Ons college is er al veel langer van overtuigd dat leerlingen hun grenzen verleggen dankzij groepswerk. Ze zijn enthousiaster, leren feedback geven en samenwerken en bouwen een betere band met elkaar op”, somt Manu op. “We geloven dat leerlingen het meeste leren van elkáár, met de leraar als coach. “In die zin past deze school erg goed bij mij”, lacht de voormalige verloskundige. “Leraren en vroedvrouwen zijn beiden begeleiders die anderen iets op de wereld helpen zetten.”
“Vanwege dat rotsvaste geloof in groepswerk, bouwde de school in 2018 een Inspirodroom. Manu: “Die bestaat uit 2 klaslokalen om instructies te geven, een multifunctionele arena met computers voor opzoekwerk, een podium voor presentaties, plus een rijtje treinwagons waar leerlingen in kleine kring kunnen samenzitten. Zo heeft de Inspirodroom een aparte ruimte voor elke fase in een groepswerk.”
“Toen corona kwam, moest het Inspirocollege op zoek naar een digitaal alternatief voor haar groepswerk-infrastructuur. “Het hielp dat er binnen onze school al een cultuur van samenwerken en een traditie van groepswerk was. Toch was het in het begin niet helemaal mijn ding, zeker omdat er wel eens wat fout ging op technisch vlak”, geeft Manu toe. “Gelukkig zijn die problemen intussen van de baan en maak ik graag gebruik van Google Meet voor groepswerk. Zo liet ik de leerlingen er in groepjes zorgscenario’s bedenken, elk voor een andere casus.”
Scenario’s bedenken in break-outrooms
“De opbouw die digitale variant van groepswerk verschilt op zich niet zo veel van de ‘analoge’ versie. Eerst geef ik aan de hele klas een kort overzicht van de theorie. Daarmee bied je houvast en fris je het geheugen op. Daarna geef ik een uitgewerkte oefening van zo’n zorgscenario als voorbeeld: een klusjesman valt van een ladder, breekt zijn been en mag het ziekenhuis verlaten. Wie heeft er hem tot dan toe allemaal al geholpen en wie zal hem nog helpen?”
“De leerlingen werken daarna hun taak uit in groepjes van 3 of 4 in break-outrooms. De meeste digitale platformen voorzien die intussen. Zelf gebruik ik graag Google meet, maar ik zie ook collega’s aan de slag gaan in Smartschool. Elk groepje krijgt van mij een overzichtelijk Word-sjabloon waarin ze hun oefening kunnen maken. Daarin probeer ik niet te sturend te zijn met mijn vragen, anders beknot je hun creativiteit.”
“Na het groepswerk voorzie ik een peer assessment, via een korte vragenlijst. Ik overstelp ze niet met vragen, daarin heeft niemand na zo’n groepswerk nog zin. Soms hou ik het superefficiënt: ‘Geef een cijfer van 1 tot 10 over de prestatie van je collega en staaf je score met concrete voorbeelden, 2 positieve en 1 kritische. Zo maak je van die feedback ook een feed forward.”
Welkome afwisseling
“We merken wel dat zo’n digitaal groepswerk een verademing voor hen is tussen de online lessen. Want een hele dag Powerpoints, dat houdt niemand vol. Voor mezelf is de digitale groepswerkvariant ook een leerschool. Toen ik in het begin zo’n break-outroom bezocht, had ik de neiging om het gesprek over te nemen in plaats van enkel feedback te geven. Dat heb ik afgeleerd. Want voor je het weet, geef je de oplossing. Terwijl het de bedoeling is dat de leerlingen zelf dat scenario bedenken.”
“Ik kijk ernaar uit om weer in onze Inspirodroom aan de slag te gaan, waar leerlingen écht contact maken. Voor toekomstige groepswerken wil ik idealiter digitaal werken en live overleg combineren, want ik geloof dat beide elkaar kunnen versterken.”
Digitaal groepswerk: een blijver?
Met deze 6 tips van Katrien Bernaerts, specialist bij Toll-net (KlasCement), zijn jouw leerlingen ook na corona niet meer uit die break-outrooms weg te slaan.
1. Kies de groepswerktool die bij je past
“Microsoft Teams, Google Meet, Zoom, Big Blue Button (o.a. Livessies in Smartschool) … Er bestaan intussen veel digitale vergaderplatformen. Ze bieden allemaal de mogelijkheid om je klas in groepjes te verdelen en die apart in break-outrooms aan het werk te zetten. Bovendien kan je als leraar die rooms bezoeken om feedback te geven. Probeer verschillende platformen uit en kijk welk jou het beste ligt. Kiest je school voor één tool? Dan moet je je daar wellicht aan houden.”2. Laat leerlingen samen schrijven
“Een ‘offline’ Word-document is prima, maar probeer ook eens een online co-writing tool zoals OneDrive of Google Drive. Daarin maken leerlingen een kopie aan van jouw oorspronkelijke opdrachtenblad. De leerling die beheerder is, geeft de anderen schrijfrechten, zo werken ze samen aan de taak. Ze schrijven, schrappen of doen suggesties. Op hetzelfde moment of apart. Ook jij hebt dubbel voordeel ten opzichte van een ‘klassiek’ groepswerk: je kan tussentijdse feedback geven via opmerkingen of chat. Bovendien kan je via de bewerkingsgeschiedenis zien wie wat heeft bijgedragen.”3. Kijk verder dan alleen tekst
“Cloud-toepassingen bieden veel meer mogelijkheden dan alleen teksten schrijven. Ook presentaties kan je via Google Drive of OneDrive laten uitwerken. Op canva.com werken leerlingen dan weer samen aan illustraties. Google Jamboard is een laagdrempelige tool om samen op een whiteboards te brainstormen. Wil je nog een stap verder gaan? Via Miro versmelt je in één overzichtelijk bord zowel documenten, post-its als mindmaps.”4. Geef iedereen een duidelijke rol
“Leerlingen zijn gebaat bij een duidelijke rolverdeling, dat is ook bij ‘analoog’ groepswerk zo. Spreek bij elk project af wie waarvoor verantwoordelijk is. Laat je een tekst schrijven door een groepje van 3? Geef dan iedereen een taak. Bijvoorbeeld: de eerste leerling is verantwoordelijk voor de spelling, de tweede om de deadline te behalen, en de derde verzorgt de communicatie met de leraar.”5. Overschat je leerlingen niet
“Wat geldt voor klassiek groepswerk, geldt des te meer voor de digitale variant. Een effectief groepswerk vraagt inspanning van jou als leraar. Ga er niet van uit dat leerlingen hun plan trekken of weten hoe ze moeten samenwerken. Geef ze een duidelijk stappenplan of een uitgewerkt voorbeeld. Zeg vooraf waarop ze beoordeeld zullen worden. En leer eerst samen de tool(s) kennen waarmee ze aan de slag moeten.”6. Doe aan blended groepswerk
“Het kan in het traject van een groepswerk bij bepaalde fasen interessant zijn om de groepjes tussentijds ook op school te laten overleggen. Die afwisseling tussen online en live werkmomenten kan net zorgen voor grotere leerwinst en een sterker resultaat.”
Dit artikel kwam tot stand in een samenwerking tussen Veranderwijs en Klasse. Klasse is een multimediaal magazine over en voor onderwijs.