Onderwijsvernieuwing. Wanneer horen we erover? Wanneer de hervorming van minister Crevits over drie pagina’s in de krant wordt uitgesmeerd, maar daarnaast? Mensen denken dat onderwijsvernieuwing iets heel groots inhoudt. Iets drastisch, en onomkeerbaar. Veel leerkrachten worden niet erg blij bij het horen van de term en denken al eens zuchtend “het is toch goed zo”. Ze zijn bang voor grote veranderingen op korte tijd; een onderwijs dat leerling noch leerkracht kan bijhouden. Maar dat is onderwijsvernieuwing allerminst.
Misschien is onderwijsontwikkeling een beter begrip. Ontwikkeling veronderstelt verbetering, en het is een proces dat traag voortstuwt als een oude onverschrokken trein.
Onderwijsvernieuwing is geen krantenkop of een nieuw systeem waar geen kat iets van begrijpt. Het zijn kleine dingen, projecten gedragen door leerkrachten en leerlingen, die leerlingen centraal stellen en een stem geven. Het is een debatclub met een gemotiveerde leerkracht die de leerlingen tijdens de middag de ruimte biedt om te experimenteren. Het is een bloeiende leerlingenraad die een festival organiseert. Het zijn lessen Spaans na de schooluren voor leerlingen die verliefd zijn op taal of in de zomer met vrienden een reis gepland hebben.
Op het evenement dat het nieuwe platform www.veranderwijs.nu voorstelde, heb ik kennis gemaakt met heel wat hartverwarmende projecten, leerkrachten en onderwijsexperts. De focus lag er duidelijk op talentontwikkeling; op het diepe geloof dat iedere leerling talenten bezit die binnen het onderwijs optimaal ontplooid moeten worden, en dit zonder aan kwaliteit in te boeten binnen de verschillende vakken en bij de ontwikkeling van een brede waaier aan vaardigheden.
Velen zijn voorstander van keuzevakken, zodat je gemotiveerde leerlingen in en dus gemotiveerde leerkrachten voor de klas krijgt. De vraag stelt zich dan vaak welk vak moet wijken voor zo'n keuzevak. Soms wordt verwezen naar godsdienst of zedenleer, maar dat zijn voor sommige leerlingen de enige twee lesuren met plaats voor maatschappelijk debat. Om al deze mooie ideeën te realiseren, staan we dus voor grote uitdagingen. Maar ik ben er zeker van dat het draagvlak om aan talentgericht onderwijs te doen voldoende groot is en dat de praktische uitwerking van de idealen van zovele leerkrachten en leerlingen nabij is.
Er mag ook eens gefaald worden. In een maatschappij waar je afgerekend wordt op je fouten in plaats van toegejuicht om je ondernemersgezindheid, laten we jongeren niet veel ruimte om te groeien. Elke fout is een kans om uit te leren. Het waren wijze woorden van de persoon die ooit zei dat het belangrijkste verschil tussen succesvolle en minder succesvolle mensen is dat succesvolle mensen niet opgeven na gefaald te hebben. We hebben een onderwijs nodig dat niet meer focust op die ene buis, maar op de mooie cijfers op een rapportkaart en op hoe we de talenten achter die mooie cijfers verder kunnen ontplooien.
Verder mogen op school niet enkel schoolse vaardigheden aangeleerd worden, de arbeidsmarkt verlangt veel meer dan dat. Samenwerken, communiceren, mediawijsheid… Bedrijven zoeken meer dan ooit naar werknemers met deze 21ste-eeuwse kwaliteiten. In leidinggevende posities is EQ evenzeer belangrijk als IQ.
Onderwijs is keihard samenwerken. Leerlingen onder elkaar, leerlingen met leerkrachten, de school met de lokale gemeenschap, ouders en onderwijskoepels. Laat leerlingen eens op bedrijfsbezoek gaan in de buurt. Of laat ze een dag meehelpen in het bejaardentehuis. Stuur ze op ontdekking. Laat ze kennismaken met lokale vzw’s. Zo creëer je win-winsituaties. Onderwijs is iets waar iedereen zijn of haar steentje aan moet bijdragen. Want onderwijs, het is een zaak van ons allemaal!
