'Er verandert te veel in het onderwijs' en 'het onderwijs verandert niet genoeg'. Twee stellingen die we het hele schooljaar bijna dagelijks mochten horen en lezen. Deze zomer rondde ik mijn studies secundair onderwijs af. Toen Veranderwijs me vroeg terug te blikken op mijn laatste schooljaar, wist ik meteen dat ik het wou hebben over de eindtermen.[i]
Als ondervoorzitter van de Vlaamse Scholierenkoepel hebben we hard gewerkt om ervoor te zorgen dat ook leerlingen konden meepraten over de onderwijsdoelen. Maar ook in de wandelgangen van mijn school hoorde ik het gonzen van geruchten over de nabije toekomst. Bijvoorbeeld tijdens een rondleiding voor nieuwe scholieren op mijn school, toen de graaddirecteur mijn uitleg over de eerste graad corrigeerde. Dit was het moment dat ik besefte dat onderwijs toch verandert: vanaf 1 september krijgt elke leerling op mijn school een vak expressie als onderdeel van het vaste curriculum. Ik moet toegeven dat ik daar wel jaloers op ben.
Wie al die nieuwe eindtermen eens skimmend doorneemt, ziet de brandende ambitie.[ii]Terwijl mijn oog dwaalde over al die nieuwe verwachtingen voelde ik voor de tweede keer jaloezie over de kansen van toekomstige eerstejaars. Laten we de computationele vaardigheden even belichten. Zo zal vanaf volgend schooljaar elke leerling over hardware leren.[iii]De voorbije zes jaar bleven mijn ICT-lessen beperkt tot een vaardigheidstraining in knippen-en-plakken en het maken van automatische inhoudstafels in Word. Ook structuren staan op de helling. Vakken worden clusters, een droge score evolueert naar feedback en leerkrachten gaan in duo werken.
Dat moest mijn geest even verwerken. Beeld je in: leerlingen die zelf computers in elkaar steken die ze later dan gebruiken om wiskundige grafieken te tekenen. Ik zie scholen uit het stof verrijzen die leerstof geïntegreerd aanbieden in projecten, keuze- en algemene vakken. En last but not least zal in de schoolagenda van de toekomst het leven niet herleid zijn tot blokjes van 50 minuten.
Het beeld dat ik hier schets, is misschien utopisch.[iv]De afstand tussen deze fantasie en de realiteit vandaag is groot. In de beste situaties mogen we invuloefeningen maken op de klascomputer. Te vaak ziet een leerkracht zelf de opportuniteiten van een geïntegreerde ICT-werking niet of snapt hij/zij/x niets van computers. Nog onvoldoende erkent de school de rol die leerlingen kunnen en willen opnemen en de voorwaarden waaronder ze dat willen doen. Autonomie en inspraak krijgen we een beetje, maar voorlopig vooral buiten de kantooruren.
Na zes jaar onderwijs zie ik de opportuniteiten van deze onderwijsvernieuwing. A change is gonna come. En maar goed ook. Heb je zin om zelf eens te fantaseren? Spreek je leerlingen eens aan en durf echt in gesprek te gaan, met open vizier.[v]Dagdromen en positief denken zijn trouwens goed voor de hersenen leerde ik, helaas niet op school.
Ik wens mijn oud-leerkrachten en hun toekomstige leerlingen het allerbeste onderwijs toe.
Lander Huyck, ondervoorzitter Vlaamse Scholierenkoepel
[i]Eindterm 2.2. -De leerlingen bepalen het onderwerp en de globale inhoud van geschreven en gesproken teksten in functie van doelgerichte informatieverwerking en communicatie.
[ii]Eindterm 2.4 - De leerlingen selecteren relevante informatie in geschreven en gesproken teksten in functie van doelgerichte informatieverwerking en communicatie.
[iii]Eindterm 4.3 - De leerling herkent in functionele contexten bouwstenen van digitale systemen.(basisgeletterdheid)
[iv]Eindterm 15.2 - De leerlingen onderzoeken de uitvoerbaarheid van ideeën rekening houdend met aangereikte criteria. (transversaal)
[v]Eindterm 7.5 - De leerlingen hanteren strategieën om tot constructieve oplossingen voor conflictsituaties te komen. (transversaal)